بررسی تبعات شکست سد (مطالعه موردی سد طرق)

یکی از مهمترین ریسکها در سدسازی، بحث شکست سد است که اگر به دقت شناخته شود و مطالعه در مورد آن صورت گیرد، ایمنی در مورد شکست سد بوجود می آید و احتمال وقوع خرابی و متحمل شدن هزینه های زیاد از بین می رود. کاهش ریسک بایستی در تمامی ابعاد و برای کلیه خطرات محتمل صورت پذیرد. در بررسی خطرات بایستی امکان هشدار و تخلیه مردم در پائین دست در نظر گرفته شود. بنابراین کاهش ریسک می تواند با برخورد جامع گرایانه، متعادل و کم هزینه گردد. در این راستا مسائلی که مستقیماً به سد مربوط نمی باشند مانند آبگرفتگی در پائین دست، بایستی به دقت مورد مطالعه قرار گیرند. توجه دقیق بایستی به عواملی مانند سرعت تخریب سد، عمق و سرعت جریان، فاصله سد از مراکز جمعیت، کارایی سیستم هشدار سیلاب و وضعیت اقلیمی در شرایط سیلابهای نادر معطوف شود. این عوامل به علاوه پارامترهای دیگر، عواقب تخریب سد را معین می کنند. با شناخت علل شکست سدها می توان به چاره جویی مناسب برای اصلاح آنها پرداخت و قبل از طراحی، با شناخت آنها اقدام به طراحی صحیح نمود. بررسی پیامدهای ناشی از شکست سدها، از جمله مطالعاتی است که بر روی سدهای ایران صورت می گیرد و یا خواهد گرفت. این موضوع به دلیل قرارگیری بسیاری از سدها در مجاورت مناطق مسکونی و شرایط خاص منطقه از نظر زلزله خیزی است. در این تحقیق سعی شده است تا مطالعات پیرامون تجزیه و تحلیل پدیده شکست سد طرق بررسی شوند. در فصل اول، ابتدا تاریخچه شکست سد معرفی می شود. سپس علل شکست سد بررسی می گردند. مودهای محتمل شکست در انواع سدها نیز مورد توجه قرار می گیرند. همچنین مراحل لازم جهت مدیریت بحران ناشی از شکست سد ارائه می شوند. در فصل دوم معادلات فیزیکی حاکم بر مسئله شکست سد و روش حل این معادلات بررسی می شوند. در فصل سوم راهنمای تکنیکی و کاربردی مدل mike-11 با توجه به قابلیتهای این نرم افزار در ارتباط با مدلسازی پدیده شکست سد و روندیابی موج سیل ارائه می شوند. سپس در فصل چهارم مشخصات سد طرق و محدوده مورد مطالعه مرتبط با این تحقیق ارائه می شوند. فصل پنجم به فرآیند مدلسازی شکست سد طرق و بررسی نتایج حاصل از آن می پردازد. در فصل ششم نقش سرعت جریان و زمان فرار در مدیریت بحران سیلاب ناشی از شکست سد، در قالب مطالعه موردی سد طرق بررسی می شود. در این راستا با تلفیق نرم افزارهای arc-view و mike-11، نقشه های مخاطره آبگرفتگی و سرعت جریان به صورت مجزا تهیه شده و سپس با استفاده از روش ماتریس مخاطره، نقشه های تلفیقی سرعت و عمق آبگرفتگی ارائه می گردند.